Τα καλής ποιότητας πλακάκια είναι μία από τις δημοφιλέστερες επιλογές για το μπάνιο, την κουζίνα, αλλά και για άλλους χώρους του σπιτιού.
Τα πλακάκια σήμερα αποτελούν ένα κατ΄ εξοχήν βιομηχανικό προϊόν. Η ποικιλία σχεδίων, διαστάσεων και χρωμάτων είναι εξαιρετικά μεγάλη. Από το κλασικό πλακάκι 10x10 εκ. έως τις μεγάλες πλάκες 60x60 εκ., και από την ψηφίδα 2x2 εκ. έως τα λιστέλο 5x50 εκ., οι δυνατότητες επιλογών είναι πάρα πολλές. Oι πιο συνηθισμένοι χώροι στους οποίους τοποθετούνται πλακάκια είναι το μπάνιο και η κουζίνα. Στους χώρους αυτούς, οι ελεύθερες επιφάνειες δαπέδου είναι λίγες. Στην κουζίνα τα ντουλάπια και οι συσκευές και στο μπάνιο η μπανιέρα, το ντους και η λεκάνη καταλαμβάνουν τον περισσότερο χώρο. Έτσι οι «ελεύθερες» επιφάνειες καλό θα είναι να καλυφθούν με απλά πλακάκια σε ουδέτερο χρώμα που προσδίδουν ένα αρμονικό, αισθητικά, αποτέλεσμα. Στο καθιστικό, αν έχετε στρωμένα χαλιά με έντονα σχέδια, προτιμήστε ανοιχτόχρωμα πλακάκια μεγάλων διαστάσεων με ουδέτερα σχέδια.

Η επιφάνεια
Τα πλακάκια μπορεί να είναι επισμαλτωμένα ή όχι. Τα περισσότερα σμάλτα ψήνονται ταυτόχρονα με το πλακάκι. Με ένα ψήσιμο δηλαδή γίνεται και η σκλήρυνση του πηλού και η επισμάλτωση της επιφάνειας. Υπάρχουν όμως και πλακάκια που παράγονται με δύο ψησίματα: με το πρώτο ο πηλός πυρακτώνεται, αφυδατώνεται και οξειδούται και με το δεύτερο -σε υψηλότερη θερμοκρασία- ολοκληρώνεται η υάλωση ή το σμάλτο, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται. Αυτό κατασκευάζεται από μίγματα πυριτικής πέτρας, αστρίου, ασβέστου, μολύβδου και άλλων υλικών και τα χρώματά του προέρχονται συνήθως από μέταλλα: χαλκό, κοβάλτιο, κάδμιο, χρώμιο και άλλα.
Ποιότητες
Τα πλακάκια προσφέρονται σε τρεις διαφορετικές ποιότητες. Την Α, τη Β και τη Γ, κάτι που θα πρέπει αναφέρεται στη συσκευασία. Συνήθως όμως δε συμβαίνει. Η Α είναι σαφώς η καλύτερη, χωρίς σφάλματα. Η Β μπορεί να έχει μικρές διαφορές στις διαστάσεις (που σημαίνει ότι ο αρμός ίσως βγει «στραβός») και στο χρώμα. Επειδή όμως οι διαφορές είναι μικρές, μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε σε δευτερεύοντες χώρους (με 50% χαμηλότερο κόστος). Στη Γ διαλογή, εκτός από τα παραπάνω, μπορεί τα πλακάκια να είναι κακοψημένα. Καλύτερα λοιπόν να την αποφύγετε. Και στη Β και στη Γ όμως προσέξτε, γιατί σε περίπτωση επαναληπτικής παραγγελίας πιθανότατα δε θα βρείτε τα ίδια.
Οι αρμοί
Τα πλακάκια τοποθετούνται σχεδόν πάντα με αρμούς σε διάφορα πάχη. Η επιλογή του πάχους και του χρώματος του αρμού καθορίζει την ολοκληρωμένη εικόνα του δαπέδου. Εκμεταλλευόμενοι το σχήμα και τη διάταξη των πλακών, βελτιώστε οπτικά κάποιες δυσαναλογίες του χώρου. Σε ένα π.χ. μακρύ και στενό διάδρομο, τοποθετήστε ορθογώνια πλακάκια εγκάρσια και θα διαπιστώσετε ότι θα «πλατύνει». Με ένα κλασικό τετράγωνο πλακάκι παράλληλα στον τοίχο, το αποτέλεσμα θα είναι συνηθισμένο. Αν όμως «ακουμπήσετε» τις μύτες στον τοίχο, το ρομβοειδές σχήμα που θα προκύψει θα αλλάξει όλη την αισθητική του χώρου. Καλό είναι να έχετε όλα αυτά κατά νου όταν τοποθετείτε πλακάκια. Για να είστε ακόμα πιο σίγουροι, κάντε μερικές δοκιμές τοποθετώντας πρόχειρα τα πλακάκια με διάφορους προσανατολισμούς.
Ενδοδαπέδια θέρμανση
Όπως είναι φυσικό, τα πλακάκια δημιουργούν σαφώς πιο κρύο δάπεδο από το ξύλινο πάτωμα. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετώπισαν και οι Ρωμαίοι, γι΄ αυτό και στα ακριβά σπίτια κατασκεύαζαν ένα σύστημα θέρμανσης με εντοιχισμένα και ενδοδαπέδια κανάλια που μέσα τους διοχέτευαν θερμό αέρα. Η βασική αρχή παραμένει η ίδια έως σήμερα. Στην ενδοδαπέδια θέρμανση ένα σύστημα σωλήνων ενσωματωμένων στο δάπεδο τροφοδοτείται με ζεστό νερό ενός λέβητα και έτσι θερμαίνεται το δάπεδο. Τα πλακάκια τοποθετούνται πολύ εύκολα. Με τα κατάλληλα εργαλεία κόβονται με ακρίβεια και χωρίς κόπο και τοποθετούνται με κόλλα (το μόνο που χρειάζεται είναι η ανάμειξη με νερό) που απλώνεται σε στρώμα με μέγιστο πάχος 6mm. Το πάχος αυτό δεν είναι αρκετό για να καλύψει ρηγματώσεις ή βαθουλώματα που μπορεί να έχει το δάπεδο (ιδιαίτερα αν είναι παλιό). Τότε θα πρέπει πρώτα να στοκάρετε με ειδική τσιμεντοκονία πρόσφυσης ή να χρησιμοποιήσετε ειδικά μίγματα κόλλας. Αφού τοποθετηθούν όλα τα πλακάκια, έρχεται η ώρα της αρμολόγησης. Το πλάτος των αρμών που ταιριάζει με τα πλακάκια καθορίζεται συνήθως από τον κατασκευαστή.
Καθαρισμός
Ένα σκούπισμα και ένα σφουγγάρισμα αρκούν για όλα τα δάπεδα με πλακάκια. Αποφύγετε τα ισχυρά χημικά. Λίγο απορρυπαντικό ή και διάλυμα χλωρίνης είναι αρκετό, γιατί μπορεί να «θαμπώσει» το σμάλτο. Εξαίρεση αποτελούν τα Cotto. Είναι πυρώδη και απορροφητικά και αν τα επιλέξετε θα πρέπει να ξέρετε ότι τόσο πριν, όσο και μετά την τοποθέτηση, θα χρειάζονται τακτικά πέρασμα με το ειδικό κερί που τα προστατεύει και τα αδιαβροχοποιεί.

Προσοχή: Tα πλακάκια πρέπει να είναι της ίδιας παραγωγής. Πολλές φορές αυτά διαφορετικής παραγωγής έχουν μια ελαφρά διαφορά στην απόχρωση, ακόμη και αν είναι Α διαλογής.
Διάφορες κατηγορίες και ιδιότητες
  • Ο φυσικός πηλός τις περισσότερες φορές δεν είναι το καταλληλότερο μίγμα για πλακάκια ορισμένης ποιότητας. Γι’ αυτόν το λόγο, με προσθήκη χαλαζιακής άμμου και άλλων μεταλλικών στοιχείων φτιάχνονται βελτιωμένα μίγματα πηλού, τα οποία με κατάλληλες κατεργασίες καθορίζουν τις διάφορες ποιότητες πλακιδίων.
  • Για τις σχάσιμες πλάκες ο πηλός συμπιέζεται μονοκόμματα, συνήθως σε διπλές πλάκες, οι οποίες συγκρατούνται μεταξύ τους σε καλούπι με παράλληλα προφίλ. Στη συνέχεια οι πλάκες κόβονται, στεγνώνουν και τελικά ψήνονται σε φούρνο στους 1.200οC με σμάλτο ή χωρίς. Μετά το ψήσιμο, οι πλάκες σχίζονται μηχανικά (απ’ όπου προκύπτει και η ονομασία τους) και χρησιμοποιούνται κυρίως σε επιστρώσεις εξωτερικών χώρων.
  • Τα πλακάκια κόκκινης μάζας μορφοποιούνται σε θερμοκρασία 850-1.000οC. Είναι αρκετά υδρόφιλα, γι΄αυτό και πάντα χρησιμοποιούνται σε εσωτερικούς χώρους.
  • Τα πλακάκια λευκής μάζας πρεσάρονται σε υψηλή πίεση σε σχήματα από ξηρό υλικό και στη συνέχεια ψήνονται στους 1.200οC. Μπορούν να είναι επισμαλτωμένα ή όχι. Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά και κατάλληλα για κάθε χρήση σε εσωτερικούς ή εξωτερικούς χώρους, καθώς και σε οποιοδήποτε σημείο του σπιτιού επιθυμείτε.
  • Τα γρανιτοπλακάκια έχουν πιο πυκνή σύνθεση με περισσότερα πρόσμικτα. Είναι υδρόφοβα και πολύ ανθεκτικά κατά της τριβής, γι’ αυτό τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται σε χώρους μεγάλης κυκλοφορίας (π.χ. σουπερ μάρκετ). Θα τα βρείτε σε ποικιλία χρωμάτων και σχεδίων, με τα περισσότερα να μοιάζουν με φυσικό γρανίτη.
  • Οι πλάκες Cotto μορφοποιούνται όταν είναι ακόμα υγρές, όπως οι σχάσιμες, και συμπιέζονται σαν σειρά. Μετά το κόψιμο παίρνουν την τελική τους μορφή και ψήνονται σε θερμοκρασία 800οC. Είναι ιδιαίτερα απορροφητικές και ευαίσθητες. Δεν επισμαλτώνονται, γι΄ αυτό και περνιούνται με ειδικό κερί. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να επαναλαμβάνεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα.

Η κόλλα πλακιδίων σε μεγάλες επιφάνειες απλώνεται με οδοντωτή σπάτουλα. Αν τα πλακάκια κολλιούνται ένα-ένα (σοβατεπί, λιστέλο), προτιμήστε να βάλετε κόλλα στο ίδιο το πλακάκι.
Με τα πλακάκια-ψηφίδες μεταφέρεται στο μπάνιο σας λίγη από τη μαγεία των παλατιών της Ανατολής.
Η αρμολόγηση με υγρό αρμόστοκο προτείνεται σε περιπτώσεις αρμών μεγάλου πλάτους και με σχετική ανομοιομορφία.
Επειδή τα πλακάκια είναι καλοί αγωγοί της θερμότητας, είναι ιδανικά για επίστρωση πάνω από επιφάνειες ενδοδαπέδιας θέρμανσης.

Τα κριτήρια
Τα πλακάκια για το δάπεδο σίγουρα τα επιλέγετε με βάση το σχέδιο και το χρώμα τους. Θα πρέπει όμως να μην αμελείτε να ελέγχετε την κατηγορία, σύμφωνα πάντα με το χώρο και τη χρήση. Υπάρχουν διεθνείς κανονισμοί κατάταξης των πλακιδίων σε ομάδες ανάλογα με τα αποτελέσματα που προέκυψαν από μια σειρά δοκιμών αντοχής σε τριβή, κρούση, κάμψη και διαφορές θερμοκρασίας:
  1. Ομάδα 1
    Για πολύ μικρές απαιτήσεις ως προς την αντοχή. Κατάλληλα μόνο για χώρους που δε χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα.
  2. Ομάδα 2
    Είναι λίγο καλύτερη από την ομάδα 1. Τοποθετούνται κι αυτά σε χώρους που δεν επιβαρύνονται σε μεγάλο βαθμό.
  3. Ομάδα 3
    Η ιδανικότερη κατηγορία για το εσωτερικό του σπιτιού, σε όλους τους χώρους.
  4. Ομάδα 4
    Τα πιο ανθεκτικά. Κατάλληλα για εξωτερικούς χώρους, για το γκαράζ, ακόμα και για επαγγελματικούς χώρους ή και για σκαλοπάτια.
Πλακάκια ψηφίδες
Είναι τα πλακάκια που έχουν διαστάσεις 2x2 εκ. Επειδή όμως θα ήταν πολύ δύσκολη ή τοποθέτησή τους, είναι κολλημένα από το εργοστάσιο σε διχτάκι και παραδίδονται σε διαστάσεις 10x10 εκ. ή 20x0 εκ., οπότε τοποθετούνται όπως τα συνηθισμένα πλακάκια.
Λιστέλο
Είναι μακρόστενα πλακάκια με μια σχέση πλευρών από 1:3 έως 1:10. Εξαιτίας του σχήματος η κατεύθυνση τοποθέτησης είναι καθορισμένη. Στα καταστήματα διατίθενται με το κομμάτι.